Ridders in de middeleeuwen - het romantische ideaal en de rauwe werkelijkheid

Ridders spreken nog steeds tot de verbeelding. Bij het woord denkt men al gauw
aan geharnaste krijgers te paard, die er dapper op uit trokken om het onrecht
in de wereld aan te pakken. De realiteit is vaak een stuk minder romantisch, al
werd in de middeleeuwen het ridder-ideaal in vele teksten verheerlijkt en zijn
er talloze platen overgeleverd waarop de chevalier en zijn heldendaden staan
afgebeeld. De Manessische Liederhandschrift (veertiende eeuw) is daar een
beroemd voorbeeld van. In Ridders in de middeleeuwen wordt deze tekst dan ook
uitvoerig voorgesteld. Hier en in andere hoofdstukken blijkt dat vrouwen,
ofschoon niet in harnas te paard, een niet onbelangrijke rol speelden in deze
door mannen gedomineerde wereld. Daarnaast is er ook aandacht voor de rauwe
werkelijkheid. Deze zag er aanzienlijk bloediger uit dan menig minstreel
bezong.
De hoofdstukken over de slagen bij Poitiers (751) en Hastings (1066) laten dat
duidelijk zien. Die laatste wordt onder meer aan de hand van het tapijt van
Bayeux verteld. In de aanloop naar en tijdens de eerste kruistocht (eind elfde
eeuw) komen ideaal en realiteit flink met elkaar in botsing: door de
(ridderlijke) deelnemers werd veel bloed vergoten. De geestelijke ridderorden,
zoals bijvoorbeeld de Johannieters of de Tempeliers, die zich inzetten voor
bescherming en verzorging van de pelgrims in het Heilige Land, gebruikten
geweld als zij bedreigd werden. Ook aan de literatuur over ridders is een
aantal hoofdstukken gewijd. De legendarische koning Arthur komt aan bod, over
wie veel is geschreven maar over wie we bar weinig weten. Karel ende Elegast en
Parceval worden besproken, maar ook de minder bekende û naamloze û ridder van
de Hollandse sprookspreker Willem van Hildegaersberch (ca. 1350 û na 1408), in
diens gedicht Vanden goede ridder.
Een hoofdstuk over 'ridders in het herfsttij', een verwijzing naar Huizinga's
beroemde studie, sluit het boek af.